Nhà Trắng bày tỏ "sốc" trước tin Iran đã hoặc sắp chuyển tên lửa đạn đạo cho Nga

Có những tin tức phương Tây chưa được xác nhận rằng Iran gần đây đã chuyển giao cho Nga những tên lửa chưa từng có tiền lệ dùng để tấn công Ukraine, hoặc việc chuyển giao này sắp diễn ra. Nhà Trắng nói với Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) rằng Hoa Kỳ đang "cảm thấy" về tin tức này". Đồng minh của Nga là Iran cũng phản ứng với thông tin này. Iran cũng nói với VOA rằng họ "tránh" cung cấp vũ khí cho tất cả các bên trong cuộc chiến Nga-Ukraine. Tờ Wall Street Journal hôm thứ Sáu (6/9) đưa tin các quan chức giấu tên của Mỹ và châu Âu xác định trong những ngày gần đây rằng Iran đã vận chuyển tên lửa đạn đạo tới Nga. Hai đồng minh chống phương Tây có quan hệ đối tác quân sự ngày càng tăng, nhưng đây sẽ là lần đầu tiên Iran cung cấp tên lửa đạn đạo cho Nga. Báo cáo của Wall Street Journal tiếp nối các báo cáo hôm thứ Hai và ngày 10 tháng 8 từ Bloomberg và Reuters, trích dẫn các quan chức châu Âu giấu tên cho biết Iran sắp chuyển tên lửa đạn đạo sang Nga. Đài Tiếng nói Hoa Kỳ hôm thứ Sáu đã yêu cầu Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng xác nhận liệu việc chuyển giao như vậy đã xảy ra hay sắp xảy ra như truyền thông phương Tây đưa tin hay chưa. Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Sean Savett trả lời trong một tuyên bố rằng Hoa Kỳ "báo động trước những báo cáo này".

Savit nói thêm: "Bất kỳ việc chuyển tên lửa đạn đạo nào từ Iran sang Nga sẽ thể hiện sự leo thang mạnh mẽ trong việc Iran hỗ trợ cho cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Nga". Tuyên bố của ông không cho biết liệu Hoa Kỳ có phát hiện ra việc chuyển giao của Iran hay không. Báo cáo của Reuters dẫn lời hai "quan chức tình báo" châu Âu cho biết, vụ chuyển giao có liên quan đến tên lửa Fath-360 và Ababil của Iran, cả hai đều là tên lửa đạn đạo tầm ngắn (CRBM), có tầm bắn dưới 300 km. Những tên lửa này của Iran có thể giải phóng kho tên lửa của Nga để tiến hành các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào Ukraine. Savit cho biết Hoa Kỳ và các đối tác trong liên minh G7 và NATO đã "nói rõ rằng... rằng chúng tôi cùng nhau chuẩn bị áp đặt những hậu quả đáng kể" nếu Iran chuyển tên lửa cho Nga. Các nước phương Tây đã cung cấp vũ khí trị giá hàng tỷ USD cho đồng minh Ukraine để giúp quân đội Ukraine chống lại cuộc xâm lược toàn diện của Nga bắt đầu từ năm 2022. Đài Tiếng nói Hoa Kỳ yêu cầu phái đoàn của Iran tại Liên hợp quốc ở New York phản hồi trước những cảnh báo từ Mỹ rằng bất kỳ hoạt động chuyển tên lửa nào sang Nga sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Trong một tuyên bố mà VOA nhận được hôm thứ Sáu, phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc cho biết Tehran "coi việc cung cấp hỗ trợ quân sự cho các bên trong cuộc xung đột... là vô nhân đạo". cũng kêu gọi các nước khác ngừng cung cấp vũ khí cho tất cả các bên trong cuộc xung đột.” Các nhà nghiên cứu Mỹ và châu Âu theo dõi hợp tác quân sự giữa Iran và Nga nói với VOA rằng phương Tây có thể phát hiện việc vận chuyển tên lửa bằng nhiều cách khác nhau. Họ cho biết việc chuyển tên lửa có thể thực hiện theo một trong ba cách: Iran sẽ chuyển tên lửa tới Nga qua Biển Caspian, nơi cả hai nước đều có bờ biển; vận chuyển tên lửa bằng đường hàng không qua Biển Caspian hoặc qua không phận của Azerbaijan hoặc Armenia và Georgia; hoặc vận chuyển tên lửa bằng đường bộ tới các quốc gia đó. Các nhà nghiên cứu cho biết các nguồn thông tin có sẵn công khai, chẳng hạn như dữ liệu theo dõi tàu và máy bay và hình ảnh vệ tinh, có thể được sử dụng để cố gắng phát hiện việc chuyển giao tên lửa đang trong quá trình chuẩn bị hoặc đang diễn ra. Nhưng họ nói rằng vì Iran và Nga sẽ cố gắng hết sức để che giấu việc chuyển giao vũ khí như vậy nên họ có nhiều khả năng bị các cơ quan tình báo phương Tây phát hiện hơn khi tiếp cận được các nguồn bí mật. Nicole Grajewski, thành viên của Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, cho biết: “Động lực của con người cũng là điều tôi đang theo dõi”. Bà nói: “Chúng tôi đã thấy rất nhiều thông tin nguồn mở về việc những người điều khiển máy bay không người lái của Nga tới Iran để được đào tạo cách sử dụng máy bay không người lái của Iran”. “Do đó, việc theo dõi các cố vấn quân sự Iran huấn luyện Nga sử dụng các tên lửa đạn đạo này có thể cung cấp một dấu hiệu khác về việc chuyển giao tên lửa”. Graevski cho biết bằng chứng mạnh mẽ nhất về việc Iran chuyển tên lửa cho Nga có thể chỉ xuất hiện sau khi việc chuyển giao diễn ra. Mảnh vỡ của một tên lửa Iran do Nga phóng, được chính quyền Ukraine thu thập và đưa ra thế giới, sẽ là thứ mà bà gọi là "khẩu súng bốc khói". Các nhà nghiên cứu được Đài Tiếng nói Hoa Kỳ phỏng vấn cho biết, nếu Iran bị phát hiện chuyển tên lửa cho Nga, các nước phương Tây sẽ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan khi cân nhắc những hành động lớn cần thực hiện. Fabian Hinz, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, cho biết một trong những hành động quan trọng nhất nhưng cũng có vấn đề nhất là chặn chuyển tiền. Hintz nói: "Không có cách nào tốt để ngăn chặn việc chuyển giao này, trừ khi các cường quốc phương Tây kiểm soát Biển Caspian, vùng trời phía trên Biển Caspian hoặc trên Nga hoặc Iran và gây ra một cuộc chiến tranh tổng lực, điều mà Hoa Kỳ không muốn thấy." ." Các nhà nghiên cứu nói rằng việc tăng cường các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với chương trình tên lửa đạn đạo của Iran và thắt chặt kiểm soát xuất khẩu để hạn chế hơn nữa việc Iran tiếp cận các linh kiện của phương Tây để sản xuất tên lửa là những biện pháp pháp lý mà Hoa Kỳ và các đồng minh có thể thực hiện. Graevski nói: “Nhưng đối với nhiều thành phần tên lửa, người Iran đã rất giỏi trong việc giải quyết các lệnh trừng phạt và mua sắm các bộ phận”. Behnam Ben Taleblu, thành viên cấp cao tại Quỹ Bảo vệ các nền Dân chủ, cho biết các nước phương Tây có thể cố gắng ngăn chặn hoặc cản trở việc chuyển giao tên lửa của Iran bằng cách hợp tác trong chương trình tên lửa của Iran để thực hiện hành vi phá hoại, hoặc giải mật và nhanh chóng công bố thông tin tình báo công khai phát hiện việc chuyển giao tên lửa sắp xảy ra để ngăn chặn. Iran từ bỏ. Ben Talebrew nói: “Bạn cũng nên đảm bảo rằng bất cứ nơi nào tên lửa của Iran được phóng đi, đối tượng mục tiêu đều có hệ thống quân sự để tự bảo vệ mình và vô hiệu hóa sự thay đổi này trong khả năng của Nga”. “Đối với Ukraine, điều này có nghĩa là cung cấp cho nước này nhiều hệ thống phòng không hơn và khả năng độc lập để tấn công Nga từ xa.” Chính quyền Biden đã công bố gói viện trợ quân sự mới nhất cho Ukraine vào thứ Sáu, bao gồm tên lửa phòng không. Các quan chức Mỹ vẫn chưa cho phép quân đội Ukraine sử dụng vũ khí của Mỹ để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, với lý do lo ngại rằng một cuộc tấn công như vậy của Ukraine có thể kích động Moscow sử dụng vũ khí hạt nhân.

(Trưởng văn phòng Nhà Trắng của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ Vidakuswara và phóng viên Lầu Năm Góc Babu đã đóng góp cho bài viết này.)