Tập Cận Bình hứa cấp tín dụng khổng lồ cho châu Phi nhưng làm ngơ trước lời kêu gọi giảm nợ

Hội nghị thượng đỉnh sôi động Bắc Kinh của Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc-Châu Phi vừa kết thúc. Một trong những điểm nổi bật nhất của hội nghị thượng đỉnh này là việc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hứa với 53 nhà lãnh đạo châu Phi sẽ cung cấp 360 tỷ nhân dân tệ (khoảng 50,7 tỷ USD) cho châu Phi trong ba năm tới, bất chấp khó khăn kinh tế của Trung Quốc. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng có một hiện tượng kỳ lạ là trong khi Trung Quốc đang cố gắng hết sức để lấy lòng các nước châu Phi thì lại im lặng trước cuộc khủng hoảng nợ mà họ đang phải đối mặt cũng như những lời kêu gọi giảm nợ của họ chứ chưa nói đến việc đưa ra bất kỳ tuyên bố ý nghĩa nào.

Một báo cáo do Reuters đưa ra hôm thứ Bảy (7/9) chỉ ra rằng Trung Quốc hứa sẽ cung cấp 360 tỷ nhân dân tệ dưới dạng hạn mức tín dụng và đầu tư trong vòng ba năm, nhưng không cung cấp được cho nhiều quốc gia châu Phi tại cuộc họp này.

《金融时报》的这篇文章是美国中央情报局(CIA)局长威廉·伯恩斯(William Burns)和英国军情六处(MI6)负责人理查德·摩尔(Richard Moore)首次以两个情报机构负责人的身分共同撰写。

多国安全支持使命团(Multinational Security Support，MSS)的授权，最初由安理会批准为12个月，将于今年10月初到期，但目前成效不大，在地驻军很少，资金也远低于预期。

萨维特补充说：“伊朗向俄罗斯转让任何弹道导弹都将代表伊朗对俄罗斯侵乌战争的支持急剧升级。”他的这番表态没有说明美国是否已发现伊朗进行了转让。 路透社的报道援引两名欧洲“情报官员”的话说，这次转让涉及伊朗的“法塔赫-360”(Fath-360)和“阿巴比尔”(Ababil)导弹，这两种导弹都属于近程弹道导弹(CRBM)，射程不到300公里。这些伊朗导弹可以腾出俄罗斯自己的导弹储备，用于对乌克兰进行更远程的打击。 萨维特表示，如果伊朗向俄罗斯转让导弹，美国及其七国集团和北约联盟的伙伴已经“明确表示......我们准备共同施加重大后果”。西方国家向盟友乌克兰提供了价值数十亿美元的武器，以帮助乌军抵抗俄罗斯于2022年开始的全面入侵。 就美国所发出的任何向俄罗斯转让导弹的行为都将产生严重后果的警告，美国之音请求伊朗驻纽约联合国代表团作出回应。 在美国之音星期五收到的一份声明中，伊朗驻联合国代表团说，德黑兰方面“认为向冲突各方提供军事援助......是不人道的。”它补充说：“伊朗不仅自己避免采取此类行动，而且还呼吁其他国家停止向冲突各方提供武器。” 监测伊俄军事合作的美欧研究人员告诉美国之音，西方可以通过多种方式发现导弹转让。他们说，导弹转让可能采用以下三种方式之一：伊朗通过两国都有海岸线的里海向俄罗斯海运导弹；经过里海或经由阿塞拜疆或亚美尼亚和格鲁吉亚领空空运导弹；或通过这些国家的陆路运输导弹。 研究人员表示，船舶和飞机跟踪数据以及卫星图像等公开信息来源可用于尝试发现正在准备或正在执行中的导弹转让。但是他们表示，由于伊朗和俄罗斯会竭力隐瞒这种武器转让，更有可能发现他们的是掌握机密信息来源渠道的西方情报机构。 卡内基国际和平基金会(Carnegie Endowment for International Peace)研究员尼科尔·格拉耶夫斯基(Nicole Grajewski)说：“人员动向也是我在关注的问题。” “我们看到了很多关于俄方无人机操作员前往伊朗接受伊朗无人机使用培训的开源信息，”她说。“因此，追踪训练俄方使用这些弹道导弹的伊朗军事顾问可能会提供导弹转让的另一个迹象。” 格拉耶夫斯基说，伊朗向俄罗斯转让导弹的最有力证据可能只有在转让发生后才会出现。俄罗斯发射的伊朗导弹的残骸被乌克兰当局收集并向世界展示，这将是她所说的“确凿证据”。 接受美国之音采访的研究人员表示，如果发现伊朗向俄罗斯转让导弹，西方国家在考虑采取什么重大行动时将面临两难境地。 国际战略研究所(International Institute for Strategic Studies)研究员法比安·欣茨(Fabian Hinz)说，最重大但也最成问题的行动之一就是拦阻转让。 欣茨说：“没有好的办法可以拦阻这种转让，除非西方列强控制里海、里海上空或俄罗斯或伊朗上空的领空，并触发全面战争，而这是美国所不希望看到的。” 研究人员表示，加大西方对伊朗弹道导弹项目的制裁，并加强出口管制以进一步限制伊朗获取用于导弹生产的西方零部件，是美国及其盟友可以采取的法律措施。 格拉耶夫斯基说：“但对于很多导弹部件来说，伊朗人一直善于应对制裁和采购零部件。” 保卫民主基金会(Foundation for Defense of Democracies)高级研究员贝赫南·本·塔勒布鲁(Behnam Ben Taleblu)表示，西方国家可能会试图阻止或挫败伊朗的导弹转让，方法是在伊朗导弹项目内部实施破坏，或者把侦测到即将发生导弹转让的情报予以解密并迅速公诸于众，以震慑伊朗，让其罢手。 “你还应该确保，无论伊朗导弹发射到哪里，目标人群都有军事系统来保护自己，并抵消俄罗斯能力的这种变化，”本·塔勒布鲁说。“对乌克兰来说，这意味着为其提供更多的防空系统和远程打击俄罗斯的独立能力。” 拜登政府星期五宣布了对乌克兰的最新军事援助计划，其中包括防空导弹。美国官员尚未授权乌军使用美国武器打击俄罗斯境内纵深地区，理由是担心乌克兰的这类袭击可能会激怒莫斯科使用核武器。

Có thông tin cho rằng Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc-Châu Phi, ra mắt năm 2000, chỉ đóng vai trò lớn hơn sau khi Tập Cận Bình phát động "Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường" (BRI) vào năm 2013. Trung Quốc đã cung cấp một số lượng lớn các khoản vay song phương cho Châu Phi thông qua nền tảng mới.

Thủ đô của Trung Quốc đang đổ tiền vào tài nguyên khoáng sản và cơ sở hạ tầng của Châu Phi, bao gồm cả việc xây dựng đường bộ, đường sắt và cảng.

Hasnain Malik của Tellimer, một công ty phân tích các thị trường mới nổi có trụ sở tại London, cho biết "Trung Quốc đang trở lại vị trí dẫn đầu trong việc phân bổ vốn ra nước ngoài tại các thị trường mới nổi", nhưng vẫn chưa quay trở lại mức độ trước đại dịch COVID-19 .

Reuters cho rằng Trung Quốc đang sử dụng Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc-Châu Phi để chống lại sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt ở Châu Phi từ các nước phương Tây như Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu và Nhật Bản.

Khi phát biểu tại lễ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh Bắc Kinh, Chủ tịch Liên minh châu Phi Moussa Faki Mahamat đã trực tiếp kêu gọi Bắc Kinh với mong muốn giúp các nước châu Phi giải quyết khó khăn trả nợ.

AP dẫn lời Mohammed nói: "Đối với nhiều quốc gia châu Phi, ưu tiên hàng đầu là giảm nợ để mang lại cho nền kinh tế của các quốc gia mắc nợ một không gian thở quan trọng," Mohammed nói. Trung Quốc là đối tác thương mại song phương lớn nhất của châu Phi và khối lượng thương mại sẽ tăng từ 12 tỷ USD vào đầu thế kỷ này lên 282 tỷ USD vào năm 2023, mức cao kỷ lục. Tuy nhiên, một bài báo đăng trên tờ Wall Street Journal hôm thứ Sáu cho biết, sự mất cân bằng thương mại giữa hai bên là nghiêm trọng, với xuất khẩu của Trung Quốc sang châu Phi đạt 173 tỷ USD, trong khi xuất khẩu của châu Phi sang Trung Quốc đạt 109 tỷ USD.

Thâm hụt thương mại khổng lồ đã đẩy nhiều quốc gia Châu Phi vào "bẫy nợ" mà họ không thể tự thoát ra được.

Các nhà phê bình chỉ ra rằng các khoản vay của Trung Quốc dành cho các nước châu Phi đã khiến một số nước rơi vào khủng hoảng nợ và một số cơ sở hạ tầng do Bắc Kinh tài trợ đã hủy hoại môi trường sinh thái tự nhiên.

Ví dụ: Kenya có một dự án đường sắt trị giá 5 tỷ USD gây tranh cãi, với khoản vay do Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc cung cấp, nhằm kết nối thủ đô Nairobi và thành phố cảng Mombasa bằng đường sắt. Giai đoạn xây dựng đường sắt sẽ được tiếp tục cho đến khi Tuy nhiên, kế hoạch của Uganda đã phải tạm dừng vì hai nước hiện không thể trả các khoản vay cho các dự án hiện có theo Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường. Kenya hiện đang nợ Trung Quốc hơn 8 tỷ USD.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã chỉ ra tại Diễn đàn Hội nghị thượng đỉnh hợp tác Trung Quốc-Châu Phi ngày 5 tháng 9 rằng việc các nước Châu Phi không thể được giảm nợ hoàn toàn và tình trạng khan hiếm tài nguyên là nguyên nhân sâu xa của tình trạng bất ổn xã hội. Ông cho biết nợ của châu Phi "không bền vững và có thể dẫn đến bất ổn xã hội".

Hãng Associated Press chỉ ra rằng Trung Quốc hiện đã trở thành đối tác thương mại song phương lớn nhất của châu Phi cận Sahara, nhưng xuất khẩu của Trung Quốc sang châu Phi vẫn vượt xa nhập khẩu của nước này. Để giảm thâm hụt thương mại, một số nhà lãnh đạo châu Phi đang yêu cầu Bắc Kinh giúp mở rộng xuất khẩu nông sản và giúp công nghiệp hóa nền kinh tế của họ.

"Về vấn đề này, tôi vui mừng lưu ý rằng những nỗ lực của chúng tôi phù hợp với mong muốn của Trung Quốc trong việc đóng góp mang tính quyết định vào quá trình hiện đại hóa Nam bán cầu cũng như Châu Phi, từ đó tạo ra một mô hình phát triển mới và sáng tạo", Muhammad nói.